| قانون اصلاح قانون تشكيلات شوراهاي اسلامي كشوري و انتخابات شوراهاي مزبور |
قانون اصلاح قانون تشكيلات شوراهاي اسلامي كشوري و انتخابات شوراهاي مزبورقانون اصلاح قانون تشكيلات شوراهاي اسلامي كشوري و انتخابات شوراهاي مزبور
فصل اول - اصلاح قانون تشكيلات شوراهاي اسلامي كشوري مصوب 1361.9.1 مواد 1 و 2 و
3 و 5 و تبصره 4 ماده 21 مواد 23 و 24 و 25 و بند4 ماده 26 و مواد 27 و 28 و 29
قانون تشكيلات شوراهاي اسلامي كشوري به شرح زير اصلاح و ماده 26 مكرر به آن اضافه
مي‌گردد:
ماده 1 - براي پيشبرد سريع برنامه‌هاي اجتماعي، اقتصادي، عمراني، بهداشتي، فرهنگي
و،آموزشي و ساير امور رفاهي از طريق همكاري مردم و‌نظارت بر اداره امور هر روستا،
دهستان، بخش، محل، شهر، شهرستان و استان شوراي به نام شوراي اسلامي ده، دهستان،
بخش، محل (محله -منطقه) شهر، شهرستان، استان و شوراي عالي استانها بر اساس
مقررات اين قانون تشكيل مي‌گردد.
ماده 2 - برگزاري انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري به عهده وزارت كشور مي‌باشد.
تبصره - مسئولان اجرايي موظفند حداقل 10 روز قبل از انتخابات مراتب را به اطلاع
اهالي حوزه‌هاي انتخابيه برسانند.
ماده 3 - مدت اعتبار شوراهاي اسلامي كشوري 4 سال مي‌باشد.
ماده 5 - در هر يك از شوراهاي اسلامي در هر سطحي معادل بيش از نصف اعضاي اصلي
شورا به ترتيب آراء به عنوان اعضاء علي‌البدل انتخاب‌مي‌گردند.
تبصره 1 - به جاي آن عده از اعضاي شوراها كه به عللي از عضويت شورا خارج مي‌شوند
شورا از اعضاي علي‌البدل به ترتيب رأي براي عضويت‌دعوت مي‌نمايد.
تبصره 2 - انتخاب اعضاي شوراهاي اسلامي كشوري با اكثريت نسبي آراء خواهد بود.
تبصره 4 ماده 21 - در صورتي كه طبق مقررات قانوني هر يك از شوراها منحل شود وزارت
كشور بايد ظرف مدت دو ماه انتخابات را تجديد نمايد.
ماده 23 - شرايط انتخاب‌كنندگان.
الف - حداقل سن 15 سال تمام.
ب - سكونت در محل (حداقل يك سال) .
تبصره 1 - سكونت يك‌ساله بايد به زمان اخذ رأي متصل باشد.
تبصره 2 - كساني كه محل كار آنان خارج از محدوده شوراي اسلامي بوده ولي افراد تحت
تكفل آنان (همسر و فرزندان) حداقل يك سال قبل از‌انتخابات سكونت دائمي در حوزه
انتخابيه داشته باشند مي‌توانند در همان حوزه رأي دهند.
ج - تابعيت كشور جمهوري اسلامي ايران.
ماده 24 - شرايط انتخاب شوندگان:
الف - حداقل سن بيست و دو سال.
ب - سكونت در شهر يا روستاي حوزه انتخابيه (حداقل يك سال تمام) و يا سابقه
نمايندگي مجلس در آن حوزه.
تبصره - سكونت يك‌ساله بايد به زمان ثبت نام متصل باشد.
ج - اعتقاد به تعهد عملي به اسلام، ابراز وفاداري به قانون اساسي جمهوري اسلامي
ايران.
تبصره - در مناطقي كه اقليتهاي ديني شناخته شده در قانون اساسي اكثريت دارند،
وفاداري به قانون اساسي كافي است.
د - عدم گرايش به احزاب، سازمانها و گروههاي غير قانوني و يا مبتني بر عقايد
التقاطي و غير الهي.
ه - آشنايي با مسائل اجتماعي و عدم سابقه خيانت در امانت و كلاهبرداري و محكوميت
به جرائمي كه مستوجب حد شرعي مي‌باشد.
و - عدم وابستگي به رژيم سابق.
ز - عدم اشتهار به فساد اخلاق.
ح - تابعيت كشور جمهوري اسلامي ايران.
تبصره - تغيير شرايط مذكور در بندهاي: ب، ج، د، ه، ز، به تشخيص دادگاههاي صالحه
موجب سلب عضويت خواهد شد.
ماده 25 - در روستاهايي كه بين 20 تا 50 خانوار يا 100 تا 250 نفر جمعيت داشته
باشند سه نفر و در روستاهايي كه بين 50 تا 150 خانوار يا 250 تا750 نفر جمعيت
داشته باشند 5 نفر و در روستاهايي كه بيش از 150 خانوار يا بيش از 750 نفر جمعيت
داشته باشند 7 نفر به عنوان اعضاي شورا‌انتخاب مي‌شوند.
تبصره - پس از شمارش آراء اگر به علت تساوي آراء دو يا چند نفر از منتخبين تعيين
اعضاي شوراي ممكن نباشد، اولويت با فرد يا افرادي است كه‌سواد خواندن و نوشتن
دارند و در شرايط مساوي با قرعه تعيين تكليف مي‌شود.
بند 4 ماده 26 - همكاري و هماهنگي در امور مربوط به جلوگيري از فرسايش خاك و حفظ
و عمران مزارع، باغها، مراتع، جنگلها، اماكن عمومي و‌راههاي فرعي و روستايي و
ارائه طرح و پيشنهاد در اين زمينه‌ها به شوراي دهستان.
ماده 27 - شوراي اسلامي بخش از نمايندگان منتخب شوراهاي اسلامي شهرها و دهستانهاي
آن بخش تشكيل مي‌گردد.
تبصره - حداكثر ظرف 15 روز پس از تشكيل شوراي اسلامي شهرها و دهستانهاي آن بخش،
شوراي اسلامي بخش به دعوت بخشدار تشكيل مي‌گردد.
ماده 28 - تعداد اعضاي شوراي اسلامي هر بخش به تعداد شهرها و دهستانهاي آن بخش
خواهد بود.
تبصره - تعداد اعضاي شوراي اسلامي بخش حداقل پنج نفر خواهند بود و در صورتي كه
بخش كمتر از پنج شهر و دهستان داشته باشد، بقيه اعضاء به‌تناسب جمعيت و به وسيله
نمايندگان منتخب شوراي بخش و دهستانها براي شوراي بخش تعيين مي‌شود.
ماده 29 - بندهاي 2 و 5 و 6 ماده 29 قانون تشكيلات شوراهاي اسلامي كشوري به شرح
زير اصلاح و بند 8 ماده مذكور حذف گرديد:
بند 2 - برنامه‌ريزي و ايجاد هماهنگي در جهت تشكيل تعاونيها و نظارت بر آنها در
حوزه فعاليت خود.
بند 5 - تهيه و تنظيم شناسنامه بخش از طريق جمع‌آوري اطلاعات و آمار لازم بر اساس
مشخصات اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و منابع طبيعي‌حوزه فعاليت.
بند 6 - ايجاد شرايط لازم و كمك به شوراهاي اسلامي دهستانها در جهت حفظ و عمران
مزارع، مراتع، و اماكن عمومي و راههاي فرعي و روستايي در‌حوزه فعاليت خود.
(بند 8 ماده 29 حذف گرديد) .
ماده 26 مكرر - وظايف و اختيارات شوراي اسلامي دهستان به شرح زير است:
1 - بررسي اقدام لازم جهت تشكيل تعاونيها به منظور توسعه كشاورزي و صنايع روستايي
و نظارت بر آنها.
2 - همكاري با مسئولين اجرايي در تهيه و تنظيم شناسنامه دهستان از طريق جمع‌آوري
اطلاعات و آمار لازم بر اساس مشخصات اقتصادي، اجتماعي،فرهنگي و منابع طبيعي حوزه
فعاليت.
3 - نظارت بر حفظ و نگهداري و بهره‌برداري از تأسيسات و تجهيزات عمومي و عمراني،
مزارع و مراتع و جنگلهاي موجود در دهستان.
4 - ارائه طرحها و پيشنهادهاي اصلاحي در جهت امور اجتماعي و عمراني حوزه فعاليت به
مسئولين اجرايي و شوراي مافوق.
5 - كوشش براي ايجاد شركتهاي تعاوني توليد، توزيع و مصرف و نظارت بر كار آنها در
روستاهاي حوزه فعاليت خود.
6 - نظارت و پيگيري در جهت اجراي پروژه‌هاي عمراني.
7 - تشويق و ترغيب مردم جهت انجام امور خيريه و ايجاد اماكن و مؤسسات عام‌المنفعه.
8 - دريافت طرحها و پيشنهادات شوراهاي اسلامي روستاها و ارسال آن به شوراي مافوق
جهت پيگيري.
فصل دوم - كليات
ماده 1 - انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري بر طبق مقررات اين قانون انجام مي‌گيرد.
ماده 2 - داوطلبان عضويت در شوراهاي اسلامي كه از طريق آراء مستقيم مردم تعيين
مي‌شوند نمي‌توانند همزمان در بيش از يك شورا خود را داوطلب‌نمايند. در غير اين
صورت نامزدي آنان باطل و از شركت در انتخابات همان دوره محرم مي‌گردند.
ماده 3 - هر شخص واجد شرايط فقط مي‌تواند يك بار و در يك شعبه اخذ رأي با ارائه
شناسنامه رأي دهد.
ماده 4 - انتخاب اعضاي شوراهاي اسلامي با رأي مخفي خواهد بود.
ماده 5 - در موارد ذيل با تأييد هيأت نظارت حوزه انتخابيه مربوطه، برگهاي رأي
باطل ولي جزو آراء مأخوذه محسوب شده و مراتب در صورت جلسه،قيد و آراء مذكور ضميمه
صورت جلسه خواهد شد:
1 - آراء ناخوانا باشد.
تبصره - چنانچه برگ رأي مشتمل بر اسامي خوانا و ناخوانا باشد فقط اسامي ناخوانا
باطل خواهد بود.
2 - آرايي كه از طريق خريد و فروش به دست آمده باشد.
3 - آرايي كه داراي نام رأي‌دهنده و يا امضاء يا اثر انگشت وي باشد.
4 - آرايي كه كلاً حاوي اسامي غير از نامزدهاي تأييد شده باشد.
ماده 6 - در موارد ذيل با تأييد هيأت نظارت مربوطه، برگهاي رأي باطل و جزو آراء
مأخوذه محسوب نشده و مراتب در صورت جلسه قيد و آراء مذكور‌ضميمه صورتجلسه خواهد
شد:
1 - صندوق فاقد لاك و مهر انتخاباتي باشد.
2 - آراء زائد بر تعداد تعرفه باشد.
3 - آراء كساني كه به سن قانوني رأي نرسيده باشند.
4 - آرايي كه با شناسنامه افراد فوت شده يا غير ايراني داده شده باشد.
5 - آرايي كه با تقلب و تزوير (تعرفه‌ها، آراء، صورتجلسات، شمارش) به دست آمده
باشد.
6 - آرايي كه با شناسنامه غير يا جعلي اخذ شده باشد.
7 - آراء تكراري.
8 - آرايي كه با شناسنامه كساني كه حضور ندارند اخذ شده باشد.
9 - آرايي كه فاقد مهر انتخاباتي باشد.
10 - آرايي كه سفيد به صندوق ريخته شده باشد.
11 - آرايي كه از طريق تهديد به دست آمده باشد.
12 - آرايي كه روي ورقه‌اي غير از برگ رأي نوشته شده باشد.
تبصره 1 - كل آراء مندرج در صورت جلسه‌اي كه صندوق اخذ رأي آن فاقد اوراق رأي يا
برگهاي تعرفه باشد، باطل و جزو آراء مأخوذه محسوب‌نخواهد شد.
تبصره 2 - آراء زائد مذكور در بند2 به قيد قرعه از كل برگهاي رأي كسر مي‌شود.
ماده 7 - كليه وزارتخانه‌ها، سازمانها، ادارات دولتي و مؤسسات وابسته به دولت و
نهادهاي انقلابي و كليه سازمان‌هايي كه شمول قانون بر آنها مستلزم‌ذكر نام است
موظفند بر حسب درخواست وزارت كشور كاركنان و ساير امكانات خود را تا خاتمه
انتخابات در اختيار آنان قرار دهند. بديهي است مدت‌همكاري كاركنان مذكور جزء ايام
مأموريت محسوب خواهد شد.
تبصره - وزارت كشور موظف است بنا به درخواست هيأتهاي نظارت استانها و شهرستانها
وسايل و امكانات مورد نياز را تا پايان انتخابات در اختيار آنان‌قرار دهد و همچنين
كليه وزارتخانه سازمانها، ادارات و نهادهاي قانوني و مؤسساتي كه شمول قانون بر
آنها مستلزم ذكر نام است موظفند حسب‌درخواست هيأتهاي مذكور كاركنان خود را تا
پايان انتخابات در اختيار آنها قرار دهند.
ماده 8 - هزينه برگزاري انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري از شمول قانون محاسبات
عمومي مستثني مي‌باشد.
ماده 9 - شهركهايي كه در محدوده قانوني شهرها قرار دارند در حكم محله يا منطقه و
شهركهايي كه خارج از محدوده قانوني شهرها قرار گرفته‌اند در‌حكم روستا محسوب
مي‌گردند.
ماده 10 - هر گاه عضو شورا در شش جلسه متوالي و يا ظرف يك سال در دوازده جلسه غير
متوالي بدون عذر موجه غيبت نمايد مستعفي شناخته‌مي‌شود.
ماده 11 - در صورتي كه هر يك از شوراها به علت فوت يا استعفا و يا اخراج بيش از
ثلث مجموع اعضاي اصلي و علي‌البدل فاقد نصاب لازم براي‌تشكيل جلسه گردد شورا منحل
و انتخابات، تجديد خواهد شد.
فصل سوم - اشخاصي كه از انتخابات شدن محرومند
ماده 12 - مسئولين اجرايي و نظارتي انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري از داوطلب شدن
محرومند.
ماده 13 - اشخاص زير از داوطلب شدن براي عضويت در شوراهاي اسلامي كشوري محرومند:
1 - كساني كه در جهت تحكيم مباني رژيم سابق نقش مؤثر و فعال داشته‌اند.
2 - ملاكين بزرگ كه زمينهاي موات را بنام خود ثبت داده‌اند.
3 - وابستگان تشكيلاتي به احزاب، سازمانها و گروههايي كه غير قانوني بودن آنها از
طرف مقامات صالحه اعلام شده است.
4 - كساني كه به جرم اقدام عليه جمهوري اسلامي ايران محكوم شده‌اند.
5 - محكومين به ارتداد به حكم محاكم صالحه قضايي.
6 - مشهورين به فساد و متجاهرين به فسق.
7 - محكومين به حدود شرعي مگر آن كه توبه آنان ثابت شده باشد.
8 - معتادين به مواد مخدر.
9 - محجورين و كساني كه به حكم دادگاه مشمول اصل 49 قانون اساسي باشند.
فصل چهارم - هيأت اجرايي و وظايف آن
ماده 14 - پس از صدور دستور انتخابات از طرف وزارت كشور در مركز هر شهرستان هيأت
اجرايي براي انجام انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري به‌رياست فرماندار و به عضويت
رييس ثبت احوال محل، رييس اداره آموزش و پرورش و نماينده جهاد سازندگي و 5 نفر از
معتمدين تشكيل مي‌گردد.
ماده 15 - اعضاي اداري هيأت اجرايي 25 نفر از معتمدين اقشار مختلف مردم را از
مركز شهرستان و بخشهاي تابعه تعيين خواهند نمود.
ماده 16 - معتمدين منتخب موضوع ماده 15 به دعوت فرماندار ظرف دو روز پس از
انتخابات تشكيل جلسه داده، پس از حضور دو سوم مدعوين از‌بين خود 5 نفر را به عنوان
معتمدين اصلي و 5 نفر را به عنوان معتمدين علي‌البدل هيأت اجرايي با رأي مخفي و
اكثريت نسبي آراء انتخاب مي‌نمايند.
ماده 17 - فرماندار مكلف است 5 نفر معتمد اصلي را براي شركت در جلسات هيأت اجرايي
انتخابات دعوت نمايد.
ماده 18 - جلسات هيأت اجرايي با حضور دو سوم اعضاء رسميت يافته و در صورت استعفاء
يا غيبت غير موجه در سه جلسه كه به منزله استعفاء تلقي‌مي‌گردد فرماندار از اعضاي
علي‌البدل به ترتيب آراء به جاي آنان دعوت خواهد نمود.
تبصره 1 - غير موجه بودن غيبت با تصويب دو سوم اعضاء هيأت اجرايي خواهد بود.
تبصره 2 - تصميمات هيأت اجرايي با اكثريت آراء اعضاي حاضر معتبر خواهد بود.
تبصره 3 - در صورتي كه با دعوت از اعضاي علي‌البدل، اكثريت حاصل نگرديد، اعضاي
اداري هيأت اجرايي بقيه معتمدين (پانزده نفر) را دعوت نموده‌تا كسري اعضاء را از
ميان خود انتخاب نمايند.
ماده 19 - عضويت هر فرد در بيش از يك هيأت اجرايي ممنوع است.
ماده 20 - اعضاي اداري هيأت اجرايي تا زماني كه از سمت اداري خود مستعفي يا بر
كنار نشده‌اند، شخصاً مكلف به شركت در جلسات هيأت اجرايي‌مي‌باشند و غيبت غير موجه
آنان در جلسات هيأت اجرايي تمرد از وظايف قانوني محسوب مي‌گردد و فرماندار موظف
است بلافاصله پس از غيبت‌اعضاي اداري هيأت اجرايي مراتب را با ذكر علت غيبت به
مقام مافوق وي اعلام دارد.
ماده 21 - هيأتهاي اجرايي در اسرع وقت تشكيل جلسه داده و پس از تعيين محل استقرار
شعب ثبت نام و اخذ رأي، تعداد و محل شعب ثبت نام و‌اخذ رأي را صورت جلسه نموده و
يك هفته قبل از روز اخذ رأي مبادرت به انتشار آگهي انتخابات حاوي تاريخ برگزاري
انتخابات و اوقات اخذ رأي و‌شرايط انتخاب‌كنندگان و مقررات جزايي و محل شعب ثبت
نام و اخذ رأي در حوزه انتخابيه مي‌نمايند.
ماده - 22 هيأت اجرايي مركز شهرستان موظف است انتخابات شوراهاي اسلامي محلات،
مناطق و شهرهاي واقع در محدوده شهرستان و شوراهاي‌اسلامي شهرستان را به انجام
رساند.
ماده 23 - هيأتهاي اجرايي فرعي در بخشها به رياست بخشدار و عضويت نماينده جهاد
سازندگي و رييس يا نماينده آموزش و پرورش و 6 نفر معتمد از‌اقشار مختلف مردم كه با
روش ماده 15 و 16 انتخابات خواهند شد، جهت انجام انتخابات تشكيل مي‌شوند.
ماده 24 - هيأتهاي اجرايي براي هر شعبه ثبت نام و اخذ رأي 5 نفر از معتمدين محل
را كه داراي سواد خواندن و نوشتن باشند، انتخاب و جهت صدور‌حكم به فرماندار يا
بخشدار محل معرفي مي‌نمايند.
تبصره 1 - در صورتي كه در محل استقرار شعبه ثبت نام و اخذ رأي به تعداد كافي
معتمد با سواد نباشد هيأت اجرايي مي‌تواند افرادي را از خارج(حتي‌الامكان از
محدوده همان دهستان و بخش) براي آن شعبه انتخاب و به حكم فرماندار يا بخشدار اعزام
نمايد.
تبصره 2 - اعضاي شعب ثبت نام و اخذ رأي از بين خود يك رييس و يك نائب رييس و سه
نفر منشي انتخاب مي‌نمايند.
ماده 25 - نيروهاي انتظامي در حدود قانون موظف به ايجاد نظم و جلوگيري از هر گونه
بي‌نظمي در انتخابات و حفاظت صندوقها مي‌باشند و حق‌دخالت در امور انتخابات را
ندارند.
ماده 26 - هيأتهاي اجرايي انتخابات شوراهاي اسلامي مسئول صحت برگزاري انتخابات
حوزه انتخابيه خود مي‌باشند.
ماده 27 - هيأتهاي اجرايي مي‌توانند براي بعضي از مناطق كه لازم باشد شعب سيار
ثبت نام و اخذ رأي با ذكر مسير حركت و محل توقف تعيين نمايند.
ماده 28 - هيأتهاي اجرايي بايد ترتيبي اتخاذ نمايند كه يك روز قبل از اخذ رأي،
محل ثبت نام و اخذ رأي آماده باشد.
فصل پنجم - اعلام داوطلبي
ماده 29 - فرماندار يا بخشدار هر حوزه انتخابيه مكلف است پس از وصول دستور وزارت
كشور مبني بر شروع انتخابات و همزمان با تشكيل هيأت‌اجرايي تاريخ مراجعه داوطلبان
عضويت در شوراهاي اسلامي را ضمن انتشار آگهي به اطلاع كليه اهالي حوزه انتخابيه
برساند.
تبصره 1 - مهلت مراجعه داوطلبان به فرمانداري يا بخشداري جهت اعلام داوطلبي از
تاريخ انتشار آگهي ثبت نام داوطلبان ده روز خواهد بود.
تبصره 2 - شرايط انتخاب شوندگان و تاريخ شروع و خاتمه قبول برگ اعلام داوطلبي از
طرف فرماندار يا بخشدار در آگهي اعلام داوطلبي قيد خواهد‌شد.
تبصره 3 - هيأت اجرايي فرعي در هر بخش موظف است پس از انتشار آگهي مزبور براي يك
يا چند روستا هيأتي مركب از 3 نفر جهت ثبت نام از‌داوطلبان روستاها تعيين و اعزام
نمايد تا ظرف مدت ده روز از داوطلبان ثبت نام نمايند.
ماده 30 - در مورد بررسي سوابق داوطلبان عضويت در شوراهاي اسلامي روستاها هيأت
اجرايي فرعي، اطلاعات لازم را از جهاد سازندگي بخش يا‌مركز شهرستان و اداره
اطلاعات و منابع محلي كسب مي‌نمايند. جهاد سازندگي و اداره اطلاعات موظفند ظرف مدت
ده روز نظر خود را در مورد سوابق‌داوطلبان هيأت اجرايي فرعي كتباً اعلام نمايند.
تبصره - بررسي سوابق داوطلبان بايد محرمانه انجام گيرد به طوري كه موجب هتك حيثيت
و آبروي افراد نشود و بررسي‌ها از محدوده موارد مذكور در‌ماده 13 فصل سوم اين
قانون خارج نگردد، و افشاء هر گونه اطلاعات دريافت شده توسط اعضاء هيأتهاي اجرايي
و يا هر شخص ديگر ممنوع است.
ماده 31 - فرمانداران موظفند روزانه مشخصات كامل داوطلبان حوزه انتخابيه شهري را
بر اساس مفاد مندرج در پرسشنامه با سريعترين وسيله به‌وزارت كشور اعلام نمايند.
ماده 32 - وزارت كشور پس از وصول مشخصات داوطلبان از فرمانداريها، تدريجاً ليست
كامل آنان را تهيه و به منظور بررسي سوابق آنها در رابطه با‌صلاحيتهاي مذكور در
اين قانون به مراجع ذيصلاح در مركز ارسال مي‌دارد، مراجع مزبور موظفند ظرف مدت 5
روز نظر خود را كتباً به وزارت كشور‌اعلام نمايند.
ماده 33 - وزارت كشور موظف است پس از وصول نتايج بررسي از مراجع ذيصلاح مراتب را
به فرمانداران ذيربط بلافاصله اعلام نمايد.
تبصره - مراجع ذيصلاح مذكور در مواد 32و 33 عبارتند از وزارت اطلاعات و
دادگستري، سازمان ثبت احوال كشور، اداره تشخيص هويت و پليس‌بين‌الملل.
ماده 34 - نظر هيأت اجرايي مبني بر صلاحيت يا عدم صلاحيت داوطلبان با تأييد هيأت
نظارت شهرستان معتبر است و چنانچه ظرف مهلت قانوني(پنج روز) هيأت اجرايي يا نظارت
درباره داوطلب يا داوطلبان نظر خود را اعلام نكنند آنان واجد شرايط شناخته
مي‌شوند.
تبصره 1 - هيأتهاي اجرايي مكلفند در انجام وظايف خود بيطرفي كامل را رعايت نمايند
و در صورت تخلف، فرماندار يا بخشدار با رأي اكثريت اعضاي‌هيأت اجرايي نسبت به
تعويض هر يك از معتمدين اجرايي و در مواردي كه انحلال و تشكيل مجدد هيأت اجرايي
ضروري باشد با تأييد وزارت كشور‌اقدام نمايند. تصميمات متخذه هيأت اجرايي منحله
عنداللزوم وسيله هيأت اجرايي جديد قبل از انقضاي مهلت قانوني رسيدگي به صلاحيت
داوطلبان‌قابل تجديد نظر خواهد بود. كساني كه صلاحيت آنان رد شده باشد مي‌توانند
به دادگاه صالح شكايت نمايند، و دادگاه موظف است خارج از نوبت‌رسيدگي و رأي خود را
صادر كند.
تبصره 2 - اعضاي هيأتهاي نظارت شهرستان و استان بايد در انجام وظايف خود بيطرفي
كامل را رعايت و در صورت تخلف، فرد متخلف توسط هيأت‌نظارت مافوق بر كنار و چنانچه
اكثر اعضاي هيأت نظارت بيطرفي كامل را رعايت نكنند هيأت متخلف توسط هيأت مركزي
نظارت منحل خواهد شد.
ماده 35 - فرماندار يا بخشدار حوزه انتخابيه مكلف است فهرست اسامي نامزدهاي تأييد
شده هيأت اجرايي انتخابات را ظرف دو روز از طريق انتشار‌آگهي به اطلاع اهالي حوزه
انتخابيه برساند.
فصل ششم - شكايات و نحوه رسيدگي
ماده 36 - هيأتهاي اجرايي و نظارت شهرستان موظفند از تاريخ اعلام نهايي صلاحيت
داوطلبان تا دو روز پس از اعلام نتيجه انتخابات، شكايات را‌بپذيرند و از تاريخ
دريافت شكايات تا 5 روز در جلسه مشترك هيأت اجرايي و نظارت به آنها رسيدگي نمايند.
تبصره - هيأتهاي اجرايي فرعي پس از دريافت شكايات موظفند شكايات واصله را ظرف پنج
روز بررسي نموده و فوراً نظريه خود را جهت اخذ تصميم‌در جلسه مشترك به هيأت اجرايي
شهرستان تسليم نمايند.
ماده 37 - در صورت عدم وصول شكايت در مهلت قانوني و يا تشخيص بي‌اساس بودن شكايات
واصله از طرف مرجع مذكور در ماده 37 و تأييد‌صحت انتخابات به وسيله هيأت نظارت
مربوطه، نتيجه قطعي انتخابات به وسيله وزارت كشور به اطلاع اهالي خواهد رسيد.
ماده 38 - در صورتي كه رأي هيأت نظارت دائر بر بطلان انتخابات باشد، انتخابات در
اولين فرصت تجديد خواهد شد.
ماده 39 - در صورت انحلال شورا توسط مرجع قانوني، وزارت كشور موظف است حداكثر ظرف
دو ماده اقدام به برگزاري انتخابات شوراي جديد‌بنمايد. جز در مواردي كه كمتر از 6
ماه به پايان دوره شورا باقيمانده باشد.
ماده 40 - هيچ يك از اعضاي هيأتهاي اجرايي و نظارت و اعضاي شعب ثبت نام و اخذ رأي
نبايد با كانديداها خويشاوندي نسبي (پدر، مادر، فرزند،برادر، خواهر) يا سببي
درجه يك داشته باشد.
ماده 41 - هيأتهاي اجرايي مي‌توانند در صورت ضرورت نسبت به تعويض تمام يا عده‌اي
از اعضاي يك يا چند شعبه ثبت نام و اخذ رأي اقدام نمايند.
تبصره - محل شعبه ثبت نام و اخذ راي مندرج در آگهي انتخابات غير قابل تغيير است
مگر اين كه دائر نمودن شعبه و يا ادامه كار آن در محل اعلام شده‌قبل به علت حوادث
غير مترقبه و يا هر علت موجه ديگري به تشخيص هيأت اجرايي مقدور نباشد كه در اين
صورت شعبه ثبت نام و اخذ رأي جديد‌در كوتاهترين فاصله نسبت به شعبه قديم به نحوي
دائر خواهد شد كه خللي در مراجعه راي دهندگان و تشخيص محل شعبه ايجاد نشود.
ماده 42 - وزارت كشور به منظور حسن انجام انتخابات مي‌تواند مأموريني جهت بازرسي
و كنترل جريان انتخابات به طور ثابت يا سيار به حوزه‌هاي‌انتخابيه اعزام نمايد.
ماده 43 - وزارت كشور موظف است در اولين فرصت مناسب انتخابات مجدد را در
حوزه‌هايي كه انتخابات آنها متوف و يا باطل شده است، بر اساس‌اين قانون و
آيين‌نامه اجرايي آن برگزار نمايد.
فصل هفتم - مقررات جزايي
ماده 44 - ارتكاب امور ذيل جرم محسوب مي‌شود:
1 - خريد و فروش رأي.
2 - تقلب و تزوير در اوراق تعرفه يا برگ رأي يا صورت جلسات.
3 - تهديد يا تطميع در امر انتخابات.
4 - رأي دادن با شناسنامه جعلي.
5 - رأي دادن با شناسنامه ديگري.
6 - رأي دادن بيش از يك بار.
7 - اخلال در امر انتخابات.
8 - كم و زياد كردن آراء و يا تعرفه‌ها.
9 - تقلب در رأي‌گيري يا شمارش آراء
10 - رأي گرفتن با شناسنامه كسي كه حضور ندارد.
11 - توصيه به نوشتن سم كانديداي معين در ورقه از طرف اعضاي شعبه اخذ رأي يا هر
فرد ديگري در محل صندوق رأي.
12 - تغيير و تبديل يا جعل و يا ربودن و يا معدوم نمودن اوراق و اسناد انتخاباتي
از قبيل تعرفه و برگ رأي و صورت جلسات و تلكس و تلفنگرامها و‌تلگرافها.
13 - باز كردن و يا شكستن قفل محل نگاهداري و لاك و مهر صندوقهاي رأي بدون مجوز
قانوني.
14 - جابجايي، دخل و تصرف و يا معدوم نمودن اسناد انتخاباتي بدون مجوز قانوني.
15 - دخالت در امر انتخابات با سند مجعول.
16 - ايجاد رعب و وحشت براي رأي‌دهندگان يا اعضاي شعب ثبت نام و اخذ رأي با اسلحه
يا بدون اسلحه در امر انتخابات.
17 - دخالت در امر انتخابات با سمت مجعول و يا به هر نحو غير قانوني.
تبصره - چنانچه وقوع جرائم مندرج در ماده فوق موجب گردد تا جريان انتخابات در يك
يا چند شعبه ثبت نام و اخذ رأي از مسير قانوني خود خارج‌شود و در نتيجه كلي
انتخابات مؤثر باشد مراتب جهت اخذ تصميم به هيأت عالي نظارت اعلام مي‌گردد.
ماده 45 - مجازات تخلفات و جرائم مذكور در اين قانون حسب مورد همان مجازاتهاي
مندرج در فصل نهم قانون انتخابات مجلس شوراي اسلامي‌مصوب 1362.12.9 خواهد بود.
تبصره 1 - اعضاء اداري هيأتهاي اجرايي اصلي و فرعي در صورت تخلف از وظايف مندرج
در اين قانون برابر ماده 75 قانون مجلس فوق‌الذكر توسط‌محاكم قضايي مجازات خواهند
شد و در مورد بقيه اعضاء محروميت در دو نوبت انتخابات از عضويت هيأتهاي اجرايي و
نظارت و شعب اخذ رأي‌مي‌باشد.
تبصره 2 - هيأتهاي نظارت شهرستان و استان و نمايندگان آنان موظفند در اجراي وظايف
قانوني خود عدالت و بيطرفي كامل را مراعات نمايند و‌جانبداري آنان از هر يك از
كانديداها جرم محسوب مي‌شود و مجازات اين جرم انفصال موقت از 6 ماه تا يك سال از
خدمات دولتي و 6 ماه تا يك سال‌زندان خواهد بود.
ماده 46 - تخلفاتي كه در رابطه با انتخابات مورد رسيدگي دادگاههاي صالحه قرار
مي‌گيرد مانع از اعلام نتايج نهايي انتخابات نخواهد بود.
فصل هشتم - انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري
انتخابات شوراي اسلامي روستا و عشاير (ده)
ماده 47 - در روستاهايي كه حداقل 20 خانوار يا 100 نفر جمعيت داشته باشد شوراي
اسلامي روستا تشكيل مي‌گردد، در غير اين صورت چنانچه چند‌آبادي نزديك بهم وجود
داشته باشد كه مجموعاً حداقل 20 خانوار يا 100 نفر داشته باشد مشتركاً يك شورا والا
دو نفر از اهالي آبادي به عنوان نماينده‌آبادي جهت پيگيري مسائل و نيازهاي محل با
رأي مردم انتخاب مي‌شوند.
تبصره 1 - كارت عضويت شورا به امضاء بخشدار صادر و به اعضاي شورا تسليم خواهد شد.
تبصره 2 - تعيين آبادي مركز شوراي مذكور در ماده فوق با رعايت اولويتهاي جمعيت و
مركزيت به پيشنهاد بخشدار و تأييد فرماندار خواهد بود.
ماده 48 - در عشاير كوچ رو شورا در كوچكترين واحد عشايري كه حداقل بيست خانوار يا
100 نفر جمعيت داشته باشد تشكيل مي‌گردد.
انتخابات شوراي اسلامي دهستان
ماده 49 - شوراي اسلامي دهستان از بين نمايندگان منتخب شوراهاي اسلامي روستايي كه
در حوزه دهستان قرار دارند تشكيل مي‌گردد.
ماده 50 - شوراي اسلامي دهستان حداكثر ظرف 15 روز پس از انجام انتخابات در سه
چهارم روستاهاي تابعه تشكيل مي‌گردد.
تبصره - تعداد اعضاء شوراي اسلامي دهستان به تعداد روستاهاي تابعه و حداكثر 15
نفر خواهد بود.
ماده 51 - شوراي اسلامي هر روستا در اولين جلسه كه حداكثر ظرف يك هفته پس از
قطعيت انتخابات تشكيل خواهد شد يك نفر را از بين خود با‌رأي مخفي و اكثريت نسبي به
عنوان نماينده شوراي اسلامي روستا براي شركت در جلسه انتخابات اعضاي شوراي اسلامي
دهستان تعيين و كتباً به‌بخشداري معرفي مي‌نمايد.
ماده 52 - بخشداري پس از وصول معرفي‌نامه نمايندگان منتخب شوراهاي اسلامي
روستاهاي تابعه هر دهستان از آنان به منظور تشكيل جلسه انتخاب‌اعضاي شوراي اسلامي
دهستان دعوت به عمل مي‌آورد.
ماده 53 - بخشداري بلافاصله پس از تعيين اعضاي شوراي اسلامي دهستان مراتب را به
منظور اطلاع اهالي در سطح دهستان آگهي مي‌نمايد.
تبصره - براي اعضاي منتخب شوراي اسلامي دهستان پس از تأييد بخشداري، كارت عضويت
به امضاء فرماندار صادر مي‌گردد.
انتخابات شوراي اسلامي بخش
ماده 54 - هر يك از شوراهاي اسلامي شهرها و دهستانهاي تابعه بخش پس از قطعيت
انتخابات ظرف يك هفته تشكيل جلسه داده و هر كدام يك نفر‌را از بين خود با رأي مخفي
و اكثريت نسبي به عنوان نماينده براي عضويت در شوراي اسلامي بخش انتخاب و به
بخشداري معرفي مي‌نمايند.
ماده 55 - بخشدار بلافاصله پس از تعيين اعضاي شوراي اسلامي بخش مراتب را به منظور
اطلاع اهالي در سراسر حوزه انتخابيه آگهي مي‌نمايد.
تبصره - براي اعضاء منتخب شوراي اسلامي بخش كارت عضويت به معرفي بخشدار و با
امضاء فرماندار صادر مي‌گردد.
انتخابات شوراي اسلامي محله
ماده 56 - در انتخابات شوراي اسلامي محله 7 نفر به عنوان اعضاء اصلي و 4 نفر به
عنوان اعضاء علي‌البدل با رأي مستقيم مردم طبق مقررات اين‌قانون انتخاب خواهند شد.
تبصره - براي اعضاء منتخب شوراي اسلامي محله كارت عضويت به امضاء فرماندار صادر
مي‌گردد.
انتخابات شوراي اسلامي منطقه
ماده 57 - شوراهاي اسلامي محله در اولين جلسه حداكثر ظرف يك هفته پس از قطعيت
انتخابات تشكيل خواهد شد يك نفر را از بين خود رأي‌مخفي و اكثريت نسبي به عنوان
نماينده شوراي اسلامي محله براي شركت در جلسه انتخابات اعضاي شوراي اسلامي منطقه
تعيين و كتباً به فرمانداري‌معرفي مي‌نمايند.
ماده 58 - فرماندار پس از وصول معرفي‌نامه‌هاي نمايندگان منتخب شوراي اسلامي
محلات به منظور تشكيل جلسه انتخاب اعضاي شوراي اسلامي‌منطقه از نمايندگان معرفي
شده دعوت به عمل مي‌آورد.
ماده 59 - پس از حضور حداقل دو سوم دعوت شدگان موضوع ماده فوق رسميت جلسه وسيله
فرماندار يا نماينده وي اعلام سپس حاضرين در جلسه‌از بين خود با رأي مخفي و اكثريت
نسبي حداكثر 7 نفر را به عنوان اعضاي اصلي شوراي اسلامي منطقه و 4 نفر را نيز به
عنوان اعضاي علي‌البدل‌انتخاب و مراتب را در صورتجلسه‌اي كه به امضاي حاضرين و
اعضاي هيأت نظارت رسيده باشد، منعكس مي‌نمايد.
ماده 60 - فرماندار بلافاصله پس از تعيين اعضاي شوراي اسلامي منطقه، مراتب را به
منظور اطلاع اهالي حوزه انتخابيه آگهي مي‌نمايد.
تبصره - براي اعضاي منتخب شوراي اسلامي منطقه كارت عضويت به امضاء فرماندار صادر
خواهد شد.
انتخابات شوراي اسلامي شهر
ماده 61 - در انتخابات شوراي اسلامي شهر 7 نفر به عنوان اعضاء اصلي و 4 نفر به
عنوان اعضاي علي‌البدل با انتخابات رسمي و رأي مستقيم مردم‌طبق مقررات اين قانون
انتخاب خواهند شد.
ماده 62 - به منظور نظارت در امر انتخابات اصلي و علي‌البدل شوراي اسلامي سه نفر
از طرف هيأت نظارت شهرستان به عنوان هيأت نظارت فرعي‌تعيين و كتباً به فرمانداري
معرفي خواهند شد.
ماده 63 - فرماندار با دعوت از هيأت نظارت فرعي موجبات نظارت آنان را در امر
انتخاب اعضاي شوراي اسلامي شهر فراهم خواهد نمود.
ماده 64 - فرماندار بلافاصله پس از انتخاب و تعيين اعضاي شوراي اسلامي شهر مراتب
را به منظور اطلاع اهالي حوزه انتخابيه آگهي مي‌نمايد.
انتخاب شوراي اسلامي شهرستان
ماده 65 - هر يك از شوراهاي اسلامي شهر، مركز شهرستان و بخشهاي تابعه آن شهرستان
حداكثر ظرف يك هفته تشكيل جلسه داده و يك نفر را از‌بين خود با رأي مخفي و اكثريت
نسبي به عنوان نماينده براي عضويت در شوراي اسلامي شهرستان به فرماندار معرفي
مي‌نمايد.
ماده 66 - فرماندار پس از وصول معرفي‌نامه‌هاي كليه نمايندگان منتخب شوراهاي
اسلامي شهر، مركز شهرستان و بخش موظف است حداكثر ظرف‌يك هفته به منظور تشكيل اولين
جلسه شوراي اسلامي شهرستان از نمايندگان معرفي شده دعوت به عمل آورد.
تبصره - براي اعضاي شوراي اسلامي شهرستان با معرفي فرماندار كارت عضويت به امضاء
استاندار صادر خواهد شد.
انتخابات شوراي اسلامي استان
ماده 67 - شوراي اسلامي هر شهرستان در اولين جلسه يك نفر را از بين خود با رأي
مخفي و اكثريت نسبي به عنوان نماينده براي عضويت در شوراي‌اسلامي استان انتخاب و
كتباً به استاندار معرفي مي‌نمايند.
ماده 68 - استاندار پس از وصول معرفي‌نامه‌هاي كليه نمايندگان شوراي اسلامي
شهرستانها به منظور اطلاع اهالي حوزه انتخابيه نسبت به انتشار اسامي‌اعضاء شوراي
اسلامي استان اقدام خواهد نمود.
تبصره - براي اعضاي شوراي اسلامي استان كارت عضويت به معرفي استاندار و به امضاء
وزير كشور صادر خواهد شد.
انتخاب شوراي عالي اسلامي استانها
ماده 69 - شوراي اسلامي هر استان در اولين جلسه كه حداكثر ظرف يك هفته پس از
قطعيت انتخابات بنا به دعوت استاندار تشكيل خواهد شد يك‌نفر را از بين خود با رأي
مخفي و اكثريت نسبي براي عضويت در شوراي عالي اسلامي استانها انتخاب و كتباً به
وزير كشور معرفي مي‌نمايد.
ماده 70 - وزير كشور پس از وصول معرفي‌نامه كليه نمايندگان منتخب شوراهاي اسلامي
استانها اسامي اعضاي شوراي عالي اسلامي استانها را به‌منظور اطلاع عموم از طريق
رسانه‌هاي گروهي (راديو - تلويزيون) اعلام خواهد نمود.
ماده 71 - وزارت كشور محل مناسبي را براي شوراي عالي اسلامي استانها تعيين خواهد
كرد.
تبصره - براي اعضاي شوراي عالي اسلامي استانها كارت عضويت به معرفي وزير كشور و
امضاء رييس مجلس شوراي اسلامي صادر خواهد شد.
ماده 72 - آيين‌نامه اجرايي اين قانون ظرف سه ماه پس از ابلاغ آن وسيله وزارت
كشور تهيه و پس از تصويب هيأت وزيران به مورد اجرا گذارده خواهد‌شد.
فصل نهم - هيأتهاي نظارت
ماده 73 - به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراها هيأت مركزي نظارت بر امر
انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري متشكل از سه نفر از اعضاء‌كميسيون شوراها و امور
داخلي و دو نفر از اعضاء كميسيون اصل 90، به انتخاب مجلس شوراي اسلامي تشكيل
مي‌گردد.
تبصره - در صورتي كه به تعداد لازم كميسيونهاي مذكور داوطلب نباشد مجلس از ميان
ساير نمايندگان داوطلب 5 نفر را انتخاب مي‌نمايد.
ماده 74 - به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراهاي اسلامي كشوري در هر استان هيأت
عالي نظارت استان مركب از سه نفر از نمايندگان مجلس‌شوراي اسلامي آن استان به
تعيين هيأت مركزي نظارت تشكيل مي‌گردد.
تبصره - در هر استاني كه تعداد نمايندگان آن از سه نفر كمتر باشد و يا به حد نصاب
از آن استان داوطلب نباشد تعيين بقيه اعضاء از بين نمايندگان‌استانهاي مجاور با
هيأت مركزي نظارت مي‌باشد.
ماده 75 - هيأت عالي نظارت استان در هر شهرستان هيأت نظارت شهرستان بر انتخابات
شوراهاي اسلامي كشوري را مركب از 5 نفر از معتمدين محل‌آن شهرستان تشكيل مي‌دهد.
ماده 76 - هيأت نظارت شهرستان براي حوزه‌هاي انتخابيه آن شهرستان هيأتهاي نظارت
فرعي مركب از سه نفر ناظر ثابت يا سيار تعيين مي‌نمايند كه در‌تمام مراحل انتخابات
بر صحت جريان انتخابات نظارت بنمايند اما حق دخالت در امور اجرايي انتخابات را
ندارند.
تبصره 1 - تصميم در مورد گزارشات هيأتهاي نظارت فرعي و بازرسان با هيأت نظارت
شهرستان مي‌باشد و هيأت اجرايي مكلف به رعايت نظرات آن‌هيأت در چهار چوب اين قانون
مي‌باشد.
تبصره 2 - نتيجه اخذ رأي و صحت انتخابات به پيشنهاد هيأت نظارت شهرستان و تأييد
هيأت عالي نظارت استان مي‌باشد و هيأت عالي نظارت استان‌موظف است حداكثر ظرف دو
هفته پس از اعلام نتيجه آراء نظر خويش را كتباً به اطلاع فرماندار محل برساند و در
صورت عدم اعلام نظر صحت‌انتخابات تأييد شده تلقي مي‌گردد.
ماده 77 - توقف و يا ابطال انتخابات در مواردي انجام مي‌شود كه به تشخيص هيأت
مركزي نظارت تخلف از اين قانون در سر نوشت انتخابات مؤثر‌باشد.
قانون فوق مشتمل بر دوازده ماده اصلاحي و ماده 26 مكرر از قانون تشكيلات شوراهاي
اسلامي كشوري و هفتاد و هفت ماده و سي و پنج تبصره‌مربوط به انتخابات شوراهاي
مزبور در جلسه روز يكشنبه بيست و نهم تير ماه يك هزار و سيصد و شصت و پنج مجلس
شوراي اسلامي تصويب و در‌تاريخ 1365.5.1 به تأييد شوراي نگهبان رسيده است.
رييس مجلس شوراي اسلامي - اكبر هاشمي |
| 1395/10/19 |